Alzheimer ve Demans Arasındaki Farklar

Alzheimer  ve diğer demanslar arasındaki fark neden önemlidir ?

İnsanlar 100 yılı aşkın süredir bunama ve Alzheimer hastalığı (AD) hakkında konuşuyorlar. Yine de çoğu durumda aralarındaki fark net değildir. Gerçek bir fark var mı?

Cevap şu ki, AD, vakaların yüzde 60 ila 80’ini oluşturan, açık ara en yaygın tip olmasına rağmen bunama türlerinden sadece biri. Demans, bilişsel yeteneklerde ilerleyici bir kayıp veya zihinsel işlevde kalıcı bir düşüş anlamına gelir. Demans, kronik hafıza kaybı, kişilik değişikliği ve akıl yürütme ve mantık kaybı ile karakterizedir. Unutkanlık, özellikle meşgul ya da acelesi olan yaşlı kişilerde sıklıkla yaşanırken, günlük yaşamı bozacak kadar şiddetli olmadığı sürece buna demans denmez.

Demansın nedenleri

Demans, AD dışındaki birçok durumdan kaynaklanır, ikinci en yaygın neden vasküler demanstır. Bu durumda beyin, kanın arterlerden yüksek basınçla pompalanmasıyla yavaş yavaş tahrip olur ve arter duvarlarına zarar verir. Çoğu durumda, vasküler demans, bir felç veya bir dizi felç oluşumunu izler. Vasküler demans için risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kan kolesterolü ve atriyal fibrilasyon bulunur ve bunların tümü felç riskini de artırır.

Demansın diğer bazı nedenleri şunlardır:

Alkole bağlı bunama, beyin hücrelerine zarar veren ve bilişsel kayba yol açan uzun süreli aşırı alkol alımından kaynaklanır.

Parkinson demansı, beynin belirli bölümlerinde dopamin salgılayan nöronların kaybıyla ilişkili ilerleyici bir motor durum olan Parkinson hastalığında görülür.

Frontotemporal demans, frontotemporal lober dejenerasyonu olarak adlandırılan bir grup beyin hastalığından kaynaklanır. Diğer demans türlerinden farklı olarak orta yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır. AD ve Lewy vücut demansı gibi beyin hücrelerinin ilerleyici dejenerasyonu ile ilişkili bir demans türüdür.

Lewy vücut demansı, beyinde alfa-sinüklein adı verilen bir proteinin birikmesi ile ilişkilidir. Parkinsonizme benzer motor semptomlar görsel halüsinasyonlarla birlikte mevcuttur.

Karışık demans, birey hem AD hem de vasküler demans belirtileri gösterdiğinde kullanılan bir terimdir. Bu nedenle semptomlar karışıktır ve bir durumun diğerini nasıl etkilediği net değildir.

Demans benzeri semptomlar, Creutzfeldt-Jakob hastalığı, Huntington hastalığı veya HIV gibi bazı durumlarda ortaya çıkabilir. Demans benzeri hafıza bozukluklarıyla bağlantılı alkolizm, depresyon, beyin enfeksiyonları veya tümörler ve tiroid veya karaciğer hastalığı gibi birçok tıbbi durum.

Bazen kişinin sadece yaşlılıktan dolayı unutkanlığı vardır, ancak bu bunama veya AH ile aynı şey değildir.

Alzheimer demansı

AD, bilişsel becerilerin yavaş ama geri döndürülemez bir şekilde tüketildiği bir durumdur. Etkilenen kişi sonunda basit şeyleri bile yapamaz hale gelir ve tam bir özen gerektirir. ABD’de altıncı önde gelen ölüm nedenidir ve ölüm genellikle semptomatik hale geldikten yaklaşık sekiz yıl sonra gerçekleşir.

AD’yi teşhis etmek için, hafıza, dil, düzensizlik ve yönelim bozukluğu gibi iki veya üç biliş alanı açıkça anormal olmalıdır.

Bu tür bireylerde beyin, beta-amiloid adı verilen bir proteinin karakteristik plaklarını ve tau adı verilen nörofibriler bir proteinin karışıklıklarını gösterir. Bir amiloid bağlayıcı izleyici ile PET taramasıyla canlı beyni görüntülemenin yeni bir yöntemi, beyindeki bu anormallikleri tespit etmeye ve AD’yi daha doğru bir şekilde teşhis etmeye yardımcı olur. Bununla birlikte, geleneksel klinik tanı yönteminden yalnızca biraz daha doğrudur ve atipik AD’si olan hastalar için ayrılmıştır.

AD ve diğer demanslar arasındaki fark neden önemlidir?

Farklı koşullar için farklı çözümler gereklidir. AD dışında bazı demans türleri olan hastalar antidepresanlara ve çeşitli destek ve ilaç türlerine ihtiyaç duyabilir. Öte yandan, AD’li kişiler bilişsel performansı iyileştirmek için ilaçlar alabilir.

Daha da önemlisi, AD kısmen önlenebilir. AD için genetik ve yaş dışındaki yedi ana risk faktörüne dikkat ederek, AD’nin en az üçte biri potansiyel olarak önlenebilir.

Önlenebilir yedi risk faktörü şunları içerir:

• Diyabet – Yüksek kan şekeri
• Hipertansiyon – Yüksek tansiyon
• Obezite – Aşırı vücut ağırlığı
• Fiziksel hareketsizlik
• Depresyon – Düşük ruh hali
• Sigara içmek
• Kötü eğitim

Egzersiz yapmak daha iyi kan akışını uyarır ve ayrıca beyin hücreleri arasındaki bağlantıların artmasına yardımcı olur. Yeni bir oyun veya dil öğrenmek, satranç oynamak veya yeni kitaplar okumak gibi zihinsel egzersizler de beynin performansını artırmaya yardımcı olur ve yaşa bağlı bunamanın başlangıcını yavaşlatabilir. Sağlıklı bir diyet, genel sağlığın anahtarıdır.

Bu nedenle en son tavsiye, sağlıklı bir beslenme düzeni sürdürmek, düzenli yeterli egzersiz yapmak ve beyni de eğlenceli bir şekilde çalıştırmak olacaktır. Yaşamı zenginleştirmek için mümkün olduğunca çok şey yapmak, tek bir alana odaklanmak yerine iyi kalmak için çok önemlidir.